Nowe Pzp przeraziło Zamawiających. Ilość opublikowanych w grudniu postępowań jest imponujaca – a wszystko to by prowadzić postępowania pod rządami starej ustawy, która przez wielu tak była krytykowana… Ale dziś nie o tym. Dziś o nowości, jaka czeka nas w postępowaniach o wartości poniżej progu unijnego. A mianowicie o możliwości składania elektronicznych ofert, wniosków czy odwołań przy użyciu innego niż kwalifikowany, podpisu elektronicznego.
W niniejszym wpisie chciałbym przybliżyć Państwu zastosowanie oraz sposób składania podpisu zaufanego, czyli darmowego podpisu elektronicznego dostępnego na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej dostępnej pod adresem https://epuap.gov.pl/ – w skrócie e-PUAP.
Definicję i podstawę prawną stosowania podpisu zaufanego odnajdziemy Ustawie w z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 346, 568, 695 i 1517).
Zgodnie z art. 3 pkt 14a tejże ustawy:
podpis zaufany, to podpis elektroniczny, którego autentyczność i integralność są zapewniane przy użyciu pieczęci elektronicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji, zawierający:
a) dane identyfikujące osobę, ustalone na podstawie środka identyfikacji elektronicznej wydanego w systemie, o którym mowa w art. 20aa pkt 1, obejmujące:
– imię (imiona),
– nazwisko,
– numer PESEL,
b) identyfikator środka identyfikacji elektronicznej, przy użyciu którego został złożony,
c) czas jego złożenia;
Zalety i wady podpisu zaufanego
Zalety:
- darmowy – wymaga jedynie rejestracji i potwierdzenia tożsamości na e-PUAP
- mobilny – do jego składania nie potrzebujemy żadnych dodatkowych urządzeń, czy oprogramowania. Wystarczy dostęp do internetu i aktualna przeglądarka internetowa
- bezpieczny – wykorzytsuje algorytmy szyfrowania zbliżone do tych używanych w kwalifikowanych podpisach elektronicznych
Wady:
- ograniczone stosowanie – nie można go stosować w postępowaniach o wartości większej lub równiej niż progi unijne
- ograniczenia wielkości i ilości plików – obsługuje wyłącznie pojedyncze pliki o wielkości nieprzekraczającej 10MB
Niewątpliwie zalety podpisu zaufanego przeważają nad wadami. Moim zdaniem podpis ten ma szansę stać się popularny na gruncie zamówień publicznych. Zatem zobaczmy jak taki podpis złożyć.
I. Zastosowanie podpisu zaufanego w zamówieniach publicznych
Składanie ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w postępowaniach o wartości mniejszej niż progi unijne
Zgodnie z art. 63 ust. 2 Nowego Pzp (nPzp) w postępowaniach o wartości mniejszej niż progi unijne ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1, składa się, pod rygorem nieważności, między innymi w postaci elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
Środki ochrony prawnej
Art. 508 ust. 1 nPzp dopuszcza wniesienie odwołania lub przystąpienia do postępowania odwoławczego w postaci elektronicznej opatrzonej właśnie podpisem zaufanym i to niezależnie od wartości postępowania – również w postępowaniach unijnych!
[na marginesie dodam tylko, że nie znajduję uzasadnienia, dla którego ustawodawca nie dopuścił w przypadku odwołań podpisu osobistego, czyli podpisu elektronicznego zawartego w nowych dowodach osobistych z warstwą elektroniczną, analogicznie jak dopuścił taki podpis przy ofertach i wnioskach. Być może będzie to jednym z elementów kolejnej nowelizacji ;)]
Platforma e-Zamówienia
Wiele emocji w ostatnim czasie wywołały na forach internetowych dyskusje związane z rejestracją na tworzonej platformie e-Zamówienia. Otóż, aby zarejestrować konto podmiotu, niezbędne jest pobranie z platformy pliku XML z podanymi przy rejestracji danymi, podpisanie go podpisem elektronicznym (podpis musi być wewnętrzny, tak by plik po podpisie zachował format XML) i ponowne „wczytanie” podpisanego pliku na platformę.
Również do tej czynność możemy wykorzystać podpis zaufany, gdyż jego domyślnym formatem jest właśnie podpis wewnętrzny w formacie XML.
Swoją drogą, dlaczego Platforma e-Zamówienia nie rozpoznaje i nie dopuszcza plików podpisanych wewnętrznym podpisem kwalifikowanym np. w formacie XADES, też nie potrafię Państwu odpowiedzieć. Zgońmy to na „choroby i niedomagania wieku dziecięcego”, które mam nadzieję, zostaną wyeliminowane.
II. Podpisywanie pliku podpisem zaufanym
Krok 1.
Aby podpisać plik podpisem zaufanym, musimy wejść na stronę „podpisywarki” dostępną pod adresem https://www.gov.pl/web/gov/podpisz-dokument-elektronicznie-wykorzystaj-podpis-zaufany
Oczywiście wymaganiem koniecznym jest wcześniejsze utworzenie profilu zaufanego i potwierdzenie tożsamości, tak aby nasz podpis zaufany stał się aktywny. Szczegółowe instrukcje jak to zrobić znajdziemy na stronie e-PUAPu, np. tu https://www.gov.pl/web/gov/zaloz-profil-zaufany.
Coraz więcej banków oferuje również zakładanie profilu zaufanego wraz z podpisem zaufanym bezpośrednio z poziomu bankowości internetowej. To wygodny sposób, dzięki któremu wszystko możemy załatwić, nie wychodząc z domu.
Krok 2.
Następnie klikamy przycisk „PODPISZ LUB SPRAWDŹ DOKUMENT” i przenosimy się na stronę, gdzie możemy wczytać przygotowany przez nas do podpisu plik. Możemy to zrobić wybierając plik z dysku, albo po prostu przeciągnąć myszką i upuścić w polu dodawania plików.
Jakie pliki są obsługiwane:
- pliki w rozmiarze nie większym niż 10Mb
- w jednym z formatów: .txt, .rtf, .pdf, .xps, .odt, .ods, .odp, .doc, .xls, .ppt, .docx, .xlsx, .pptx, .csv, .jpg, .jpeg, .tif, .tiff, .geotiff, .png, .svg, .wav, .mp3, .avi, .mpg, .mpeg, .mp4, .m4a, .mpeg4, .ogg, .ogv, .zip, .tar, .gz, .gzip, .7Z, .html, .xhtml, .css, .xml, .xsd, .gml, .rng, .xsl, .xslt, .TSL, .XMLsig, .XAdES, .PAdES, .CAdES, .ASIC, .XMLenc, .dwg, .dwf, .dxf, .dgn, .jp2, – czyli właściwie znakomita większość popularnie używanych formatów plików.
UWAGA! Zawsze podpisywany jest wyłącznie jeden plik na raz, jednakże może być to jeden plik folderu skompresowanego.
Krok 3.
System informuje nas o pozytywnym dodaniu pliku. Jeśli przez pomyłkę dodaliśmy niewłaściwy plik, możemy go usunąć klikając w ikonkę „Kosza”. Jeśli jednak dodaliśmy prawidłowy plik, klikamy „Podpisz” i przenosimy się do okna logowania do E-Puap.
Krok 4.
Po zalogowaniu widzimy dane podpisywanego dokumentu. Jeśli wszystko jest ok, to Klikamy „Podpisz podpisem zaufanym”
Jeżeli podpisujemy plik PDF, to na podglądzie dokumentu na dole strony możemy wskazać myszką, gdzie w dokumencie ma zostać umieszczony znak graficzny naszego podpisu (umiejscowienie tego znaku ma w zasadzie znaczenie wyłącznie estetyczne – pamiętajmy, że niezależnie od położenia znaku graficznego podpis elektroniczny ZAWSZE obejmuje cały podpisywany plik).
UWAGA! Wstawianie znaku graficznego jest możliwe jedynie w przypadku podpisywania plików PDF. Inne formaty plików nie w tym zakresie obsługiwane.
Krok 5.
Jeśli logujesz się do e-PUAP przez bankowość internetową w tym kroku musisz ponownie potwierdzić wykonanie podpisu. Zostajesz przeniesiony na stronę swojego banku, gdzie musisz podać niezbędne do logowania dane i potwierdzić wykonanie operacji (dokładnie tak samo jak np. przy wykonywaniu przelewu).
Krok 6.
Po autoryzacji wracamy na stronę e-PUAP, gdzie otrzymujemy potwierdzenie, że nasz dokument został prawidłowo podpisany i możemy zapisać go na swoim dysku.
UWAGA!
Jeśli podpisujemy plik PDF, to po wykonaniu podpisu na dysk również pobieramy podpisany plik w formacie PDF. Plik ten możemy otwierać bezpośrednio w oprogramowaniu obsługującym taki typ plików np. Acrobat Reader.
Jeśli jednak podpisujemy plik w innym formacie niż PDF, np. plik Word w formacie .docx, to plik podpisany zawsze otrzymamy do pobrania w formacie XML. Pliku tego nie da się otworzyć, bez „wypakowania” go z pliku XML – o tym jak to zrobić opowiem Państwu w 2 części wpisu.
Czy podpis zaufany umożliwia podpisanie pliku przez wiele osób?
Tak – podpis zaufany umożliwia podpisanie pliku przez wiele osób, np. w sytuacji gdy występują co najmniej dwie osoby uprawnione do reprezentacji podmiotu.
Najpierw plik podpisuje Osoba nr 1, wykonując Kroki 1-6, a następnie ten sam plik wykonując analogiczne czynności, podpisują kolejne osoby.
Czy, w sytuacji podpisywania pliku przez kilka osób każda z nich może korzystać z innego rodzaju podpisu elektronicznego?
Tak – możliwe jest np. podpisanie pliku przez Osobę nr 1 podpisem zaufanym, a przez Osobę nr 2 kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Zaleca się jednak w takiej sytuacji, aby najpierw opatrzeć plik podpisem zaufanym, a dopiero potem podpisem kwalifikowanym (w opcjach oprogramowania do składania podpisu wybieramy format podpisu XADES-BES, oraz opcję dodawania kolejnego podpisu).
